Τὸ πιὸ γνωστὸ καὸ πιὸ ὄμορφο ἀνοικτὸ σμῆνος, ἀπὸ τὰ πιὸ κοντινὰ στὴ γῆ μας, ἀπέχει περίπου 430 ἔτη φωτός. Ἀνήκει στὸν ἀστερισμὸ τοῦ Ταύρου, μὲ φαινόμενη φωτεινότητα +1,50 καὶ φαινόμενο μέγεθος 2 μοιρῶν στὸν οὐρανό. Ὁρατὸ καὶ μὲ γυμνὸ μάτι. Περιέχει περίπου 1.000 ἐπιβεβαιωμένα μέλη, ἡλικίας μόλις 100 ἐκατομυρίων ἐτῶν, ὅμως μόλις 6 ἕως 9 εἶναι ὁρατοὶ μὲ γυμνό μάτι, προσομιώνοντας παρόμοιο σχηματισμὸ μὲ αὐτὸν τῆς μεγάλης ἄρκτου, ἀλλὰ σὲ πολὺ μικρότερο μέγεθος (βλέπε φωτογραφία πιὸ κάτω). Ὁ πυρήνας τοῦ σμήνους ἔχει ἀκτίνα 8 ἔτη φωτὸς (ἡ παλλιριακὴ ἀκτίνα τοῦ σμήνους εἶναι 43 ἔτη φωτός). Ἀπέχει μόλις 4 μοῖρες ἀπὸ τὴν ἐλλειπτική, μὲ ἀποτέσμα νὰ περνοῦν κοντὰ ἀπὸ τὸ φεγγάρι μας ἤ καὶ ἄλλους πλανῆτες καὶ κάποιες φορὲς νὰ συμβαίνουν ἐκκλείψεις σὲ αὐτὰ τὰ ἀστέρια ἀπὸ τοὺς διερχόμενους πλανῆτες τοῦ ἡλιακοῦ μας συστήματος, συμβάντα ἐξαιρετικὰ δημοφιλῆ σὲ ἐρασιτέχνες ἀστρονόμους, χωρὶς μάλιστα νὰ ἀπαιτεῖται ἀκριβὸς ἐξοπλισμὸς γιὰ τὴν παρατήρηση αὐτῶν τῶν φαινομένων. Φαίνεται ὅτι τὸ σμῆνος αὐτὸ θὰ διασκορπιστεῖ μετὰ ἀπὸ 250 ἐκατομύρια χρόνια, λόγω βαρυτικῶν δυνάμεων ἀπὸ παρακείμενο γαλαξία. Μαζὶ μὲ τὸ νέφος αὐτὸ, ὑπάρχει διάμεσο ἀστρικὸ ὑλικὸ καὶ σκόνη, ποὺ ὅμως κινεῖται ἀνεξάτητα ἀπὸ τὸ νέφος σὲ ἄλλη κατεύθυνση (ἀπομακρύνεται ἀπὸ τὸ σμῆνος μὲ ταχύτητα 11 km/sec. Ἐπειδὴ ὅμως οἱ ἀστέρες τοῦ νέφους, εἶναι ἐξαιρετικὰ φωτεινοί, φωτίζουν τὸ ὑλικὸ αὐτὸ δημιουργῶντας νεφέλωμα ἀντανάκλασης. Τὸ πιὸ γνωστὸ εἶναι τὸ νεφέλωμα τῆς Μερόπης, ὅμως ἀντίστοιχα νεφελώματα ἀντανάκλασης σχηματίζονται καὶ γύρω ἀπὸ τὴ Μαῖα, τὴν Ἀλκυόνη, τὴν Ἠλέκτρα, τὴν Κελαινώ καὶ τὴν Ταϋγέτη. Εἶναι ὁρατὰ σὲ φωτογραφίες μακρᾶς ἔκθεσης (ὅπως αὐτὴ ποὺ παρατείθεται πιὸ πάνω).

 

 

Τεχνικά στοιχεῖα τῆς ἄνω φωτογραφίας

 

Lum 15x900s, 34x300s

RGB 18x300s, bin2 each

Mount  : EQ6

Camera  : QSI 683

Telescope  : Takahashi FSQ 106

Οι λήψεις ἔγιναν στὴν Εὔβοια (Ὀκτώβριος 2013) καὶ στὴν ὀρεινὴ Κορινθία (Νοέμβριος 2013)

Μυθολογία

 

   Μαζὶ μὲ τὶς Πλειάδες , στὸν Ταῦρο ἀνήκει καὶ τὸ ἀστρικὸ σμῆνος τῶν Ὑάδων. Γἰ αὐτὸ ἐν συντομία, θὰ ἀναφερθῶ καὶ στὰ μυθολογικὰ στοιχεῖα τους, μαζὶ μὲ αὐτὰ τῶν Πλειάδων.

 

Πλειάδες

 

Οἱ ἑπτὰ κόρες  τοῦ Ἄτλαντα καὶ τῆς Πλειόνης ἡ Αἴθρας (Ὠκεανίδων). Γεννήθηκαν στὸ ὄρος Κυλλήνη τῆς Ἀρκαδίας (ἀναφαίρεται στὸ ὄρος Ζήρεια ποὺ σήμερα ἀνήκει στὸ νομὸ Κορινθίας) καὶ τὰ ὀνόματα τους εἶναι : Μαία, Ἀλκυόνη, Μερόπη, Κελαινώ, Ἠλέκτρα, Στερόπη καὶ Ταϋγέτη. Ὅλες τους πλὴν τῆς Μερόπης παντρεύτηκαν θεούς. Γἰ αὐτὸ καὶ ἡ Μερόπη, λέει ὁ μύθος, κρύβεται ἀπὸ τὴ ντροπὴ της. Ἡ Μερόπη πῆρε τὸν Σίσυφο καὶ μαζὶ του ἔκανε τὸν Γλαῦκο. Κατὰ ἄλλο μῦθο, αὐτὴ ποὺ κρύβεται εἶναι ἡ Ἠλέκτρα, ἡ μητέρα τοῦ Δαρδάνου, γενάρχη τῶν Τρώων. Κρύβεται ἀπὸ τὴ λύπη της γιὰ τὴν πτώση τῆς Τροίας. Ἡ Μαία καὶ ἡ Ταϋγέτη ἔκαναν παιδιὰ μὲ τὸν Δία (ἡ πρώτη τὸν Ἑρμῆ καὶ τὸν Λακεδαίμονα ἡ δεύτερη). Ἡ Κελαινώ μὲ τὸν Ποσειδῶνα ἔκανε τὸν Λῦκο καὶ ἡ Ἀλκυόνη τὸν Ὑρέα καὶ τὸν Ὑπερήνορα. Ὅλες τους ἦταν ἀδελφὲς μὲ τὶς Υάδες.

 

Ὅταν ἀνατέλλουν (στὰ μέσα Μαΐου) προαναγγέλλουν τὴν ὡρίμανση τῶν σιτηρῶν καὶ τὴν προσέγγιση τῆς συγκομιδῆς τους. Ὅταν δύουν (Νοέμβριο) δίνουν τὸ ἔναυσμα τοῦ ὀργώματος καὶ τῆς σπορᾶς, μὲ τὴ σύγχρονη ἔναρξη τῶν βροχῶν. Συνδέθηκε μὲ τὴν ἀγροτικὴ ζωὴ καὶ ἡ φαντασία τῶν ἀγροτῶν ἔδωσε γέννηση σὲ πλείστους ὅσους μύθους. Ὁ Δίας τὶς ἔστειλε στὸν οὐρανὸ ἀπὸ λύπηση, ἐπειδὴ ἦταν ἀπαρηγόρητες εἴτε γιὰ τὸν θάνατο τῶν ἀδελφῶν τους Ὑάδων, εἴτε γιὰ τὸ πάθημα τοῦ πατέρα τους. Κατὰ τὸν (Βοιωτικὸ) μύθο, ἡ μητέρα τους Πλειόνη μὲ τὶς θυγατέρες της, ἐπειδὴ κυνηγήθηκαν  ἀπὸ τὸν Ὠρίωνα (εἴτε ἐπειδὴ εἶχε ἐρωτευτεῖ τὴ μητέρα τους Πλειόνη εἴτε ἐπειδὴ αὐτὲς ἀνῆκαν στὴν συντροφιὰ τῆς Ἀρτέμιδος θέλοντας νὰ ἑνωθεῖ ἐρωτικὰ μαζί τους). Αὐτὲς παρακάλεσαν ἀπελπισμένες τὸν Δία νὰ τὶς βοηθήσει. Αὐτὸς γιὰ νὰ τὶς ἀπαλλάξει ἀπὸ τὸ κυνηγητὸ καὶ τὶς προσβολὲς τοῦ γίγαντα, τὶς μετέφερε ὅλες μαζὶ μὲ τό διώκτη τους στὸν οὐρανὸ σὰν ἀστέρια. Τὸ ὄνομα τους (πελειάδες-πλειάδες-ἀγριοπεριστερές) ἔδωσε βάση καὶ στὸ μῦθο τῆς μεταμόρφωσης τους σὲ περιστερές.  Ἡ Μαία, ἡ μεγαλύτερη καί ἡ ὀμορφότερη, ἔδωσε στὸν Δία τὸν κομψότερο γιὸ του, τὸν Ἑρμῆ. Τὸν γέννησε σὲ ἕνα σπήλαιο τοῦ όρους  Κυλλήνης, στὴν Ἀρκαδία. Στὴν Ἠλέκτρα καί στὴ Στερόπη, ἀποδιδόταν ἡ λάμψη τῶν πλειάδεων στὴν ἐαρινὴ ἀνατολή τους, ἐνῶ στὴν Ἀλκυόνη καί στὴν Κελαινώ, ὡς ἐρωμένων τοῦ Ποσειδῶνα, ἀποδίδονταν οἱ βροχὲς καὶ οἱ τρικυμίες ποὺ μὲ τὴ σειρὰ τους προκαλοῦσαν τὸ σκοτείνιασμα τῆς θάλασσας στὴν φθινοπωρινὴ τους δύση. Ἡ Ταϋγέτη (Λακωνικὸς καὶ Βοιωτικὸς μῦθος) ἦταν ἡ μητέρα τοῦ βασιλιὰ τῆς Λακεδαίμονος μὲ τὴν ἕνωση της μὲ τὸν Δία. Τέλος, ἡ Μερόπη, σπανίως ὁρατή, ἦταν σύζυγος τοῦ Σισύφου καί μητέρα τοῦ Γλαύκου.

 

  Κατὰ ἄλλο μῦθο, οἱ Πλειάδες ἦταν κόρες τῆς βασίλισσας τῶν Ἀμαζόνων. Τὰ ὀνόματα τους κατ’ αὐτὸ τὸ μῦθο ἦταν : Μαία, Πρώτις, Γλαυκία, Κοκκυμώ,  Παρθενία, Στονυχία καί Λαμπαδώ.

 

Ὑάδες

 

Ὅπως καὶ οἱ Πλειάδες, ἦταν κόρες τοῦ Ἄτλαντα μὲ τὴν Πλειόνη ἡ τὴν Αἴθρα.  Τὸ ὄνομα τους συγγενεύει μὲ τὶς βροχές, ἀπ’ ὅπου καὶ ἐτυμολογικὰ συνδέεται τὸ ὄνομα τους (ὕειν, ὕδωρ),  καὶ οἱ ὁποῖες συμπίπτουν μὲ τὴν ἐποχὴ τῆς ἀνατολῆς καὶ τή δύσης τους. Στὸν οὐρανὸ εἶναι θεότητες τῶν βροχῶν, στὴ γῆ ὅμως εἶναι νύμφες ποὺ σχετίζονται μὲ τὴν γονιμοποιὸ ὑγρασία. Ἦταν Νύμφες καὶ εἶναι αὐτὲς ποὺ ἀνάθρεψαν τὸν Δία (ἤ κατ’ ἄλλο μῦθο τὸν Διόνυσο – κατ’ αὐτὸ τὸ μῦθο, τὸ ὄνομα τους προέρχεται ἀπὸ τὴν ὀνομασία τοῦ Διονύσου Ὕης) στὸ ὄρος Νύσα. Ὅταν ὁ νεαρὸς θεὸς καταδιώχθηκε στὴ Θράκη ἀπὸ τὸν βασιλιὰ Λυκοῦργο, αὐτὲς μετέφεραν τὸ παιδὶ στὴ Θῆβα γιὰ νὰ τὸ παραδώσουν στὰ χέρια τῆς Ἰνοῦς. Ὁ Δίας εἴτε γιὰ νὰ τὶς εὐχαριστήσει ποὺ ἔσωσαν τὸ παιδὶ του, εἴτε γιατὶ τὶς λυπήθηκε, τοὺς ἔδωσε περίοπτη θέση στὸν οὐρανό.

 

Κατὰ μεταγενέστερο μῦθο, οἱ Πλειάδες καὶ οἱ Ὑάδες ἦταν οἱ κόρες τοῦ Δία καὶ τῆς Ἀθίρας. Εἶχαν ἕναν ἀδελφὸ τὸν Ὕα. Αὐτὸς σκοτώθηκε στὸ κυνῆγι ἀπὸ δάγκωμα φιδιοῦ. Οἱ ἀδελφὲς τότε,  ἔμειναν ἀπαρηγόρητες. Ὁ Δίας τὶς λυπήθηκε καὶ τὶς μετέφερε στὸν οὐρανό.